به نقل از «فارس»

خبر مهم جهان اسلام که از مردم ایران پنهان ماند

تاریخ انتشار: ۵ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۲۹۱۹۷

فارس‌پلاس؛ دیگر رسانه‌ها - پژوهشکده تاریخ معاصر نوشت: بقیع تنها یک گورستان نیست، بلکه گنجینه تاریخ اسلام است. مزار چهار امام معصوم شیعیان و نیز همسران، دختران، و برخی فرزندان، اصحاب، تابعین و بستگان پیامبر خدا و نزدیک به چند هزار نفر از شخصیت‌‌های نامدار جهان اسلام، در آنجا واقع است.

اما در گذرگاه تاریخ و تحولات سیاسی منطقه وضع به‌گونه‌ای دیگر رقم خورد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پس از روی کار آمدن آل سعود و نفوذ «وهابیت» در اندیشه و عمل،‌ روند تخریب مقابر و ازجمله قبرستان بقیع شروع شد که با اعتراض و مخالفت مسلمانان و ازجمله مراجع تقلید و علمای اعلام ایران مواجه گردید. این جستار بر آن است که مواضع علما، حوزه علمیه و دولت ایران را در مقابل تخریب دوم بقیع بررسی و پس از شرح مسئله، نتایج این مواضع را بر اساس اسناد باقی‌‌مانده از دولتین ایران و عربستان، بیان کند.
 
حماقتی از فرقه وهابیت که در تاریخ ثبت شد

پس از چندین سال و با ضعیف شدن دولت عثمانی، عبدالعزیز بن عبدالرحمن، معروف به ابن سعود، با همکاری دولت انگلستان، برای بار دیگر آل سعود را قدرتمند ساخت و به بازپس‌‌گیری حجاز و نجد اقدام کرد. ابن سعود پس از تصرف جده، به‌سوی مدینه حرکت کرد و در 19 جمادی‌‌الاولی سال 1344ق، بار دیگر این شهر را به تصرف درآورد.

پس از تصرف مجدد مکه و مدینه، در ماه مبارک رمضان همان سال، شیخ عبدالله بن بُلَیهِد، قاضی‌القضات وهابی‌‌ها، از مکه به مدینه آمد و نظر اهل مدینه را درباره تخریب قبه‌‌ها، بارگاه‌‌ها و زیارتگاه‌ها جویا شد. مردم از ترس پاسخی ندادند و برخی تخریب آن را لازم دانستند و این‌گونه شد که در 8 شوال سال 1344ق، با تخریب این قبور متبرکه، حماقتی دیگر از این فرقه در تاریخ ثبت شد.[1] وهابیان پس از تخریب بقاع متبرکه اشیای نفیس و باارزش آن قبور مطهر را به یغما بردند و قبر حضرت حمزه و شهدای اُحد را با خاک یکسان، و گنبد و مرقد حضرت عبدالله(ع) و آمنه(ع)، پدر و مادر پیامبر(ع)، و دیگر قبور را هم تخریب کردند.[2]
 
 انتشار خبر تخریب ابنیه بقیع در ایران

با انتشار خبر تخریب ابنیه بقیع، افکار ایران به‌شدت تحت تأثیر قرار گرفت؛ به‌گونه‌ای که رئیس‌‌الوزرای وقت با موافقت علما، روز 16 صفر را عزای عمومی اعلام کرد.[3] به دنبال این بخشنامه از طرف دستجات مختلف تهران، مراسم سوگواری و عزاداری برگزار شد و طبق دعوتی که به عمل آمده بود، در همان روز،‌ علما در «مسجد سلطانی» گرد آمدند و دستجات عزادار، با حال سوگواری، از کلیه نقاط تهران به‌طرف مسجد سلطانی حرکت کردند و تأسف و تأثر خود را از این اقدام نشان دادند.[4]

عصر همان روز نیز یک اجتماع چندین ده‌هزارنفری در خارج «دروازه دولت» تشکیل شد و در آنجا خطبا و ناطقان، با نطق‌‌های کوبنده خود از تخریب بقیع اظهار انزجار و تنفر کردند.[5] در همان روز نیز، مرحوم آیت‌الله سیدحسن مدرس در مجلس شورای ملی درباره قوم و قومیت و جایگاه کشور اسلامی ایران سخنانی بیان کرد و خواستار واکنش مناسب، هم از طرف جامعه اسلامی و هم دولت، نسبت به این اقدام شد. ایشان اظشهار کردند: «شرافت به چیست؟ به حفظ جامع آن قوم است.

هر قومی که جامع خودش را از دست داد، حیثیتش تنزل کرد و جامع خودش را از دست داده است. ما خیلی جامع خود را از دست داده‌‌ایم. برادرانی داریم که دول اسلامی آن‌‌طوری که باید و شاید با آنها رفتار نکرده‌‌اند».[6]  او در ادامه می‌‌گوید: «ایران به‌عنوان یک دولت اسلامی این جامعه را حفظ کند. دولت راجع به این هتک حرمت تقاضای کمیسیون کرده است و باید قدم‌‌هایی که مقتضای حفظ دیانت و حفظ قومیت است، برداریم».[7]
 

حسین پیرنیا، آیت‌الله سیدحسن مدرس و چند تن از نمایندگان دوره چهارم مجلس شورای ملی
 
این پیشنهاد مورد اجماع اکثریت نمایندگان قرار گرفت و قرار بر تشکیل کمیسیونی با حضور امام جمعه تهران، میرسیدمحمد بهبهانی، آیت‌‌الله‌‌زاده‌‌ خراسانی، حاج میرزا محمدرضا کرمانی، آیت‌‌الله‌‌ سیدحسن مدرس، امام جمعه خوئی، مستوفی‌‌الممالک، وثوق‌‌الدوله، محتشم‌‌السلطنه، مشیرالدوله، و احتشام‌‌السلطنه در مجلس شورای ملی وقت شد.[8] همچنین، سندی با عنوان «به اهالی مملکت و عموم مسلمین»، در تاریخ 1 اسفندماه 1305 مشاهده می‌‌شود که رئیس‌‌الوزرا این هتک حرمت را تقبیح و اضافه می‌‌کند که «حرمین شریفین به تمام عالم اسلام متعلق است و از تمام ملل اسلام تقاضا می‌‌کند که در یک مجمع عمومی ملل اسلامی مقدران حرمین را حل و تسویه نمایند تا تمام مسلمین بر طبق عقاید مختصه خود بتوانند آزادانه از برکات آن متمتع شوند».[9]

تأخیر عمدی در اعلان خبر تخریب بقیع

گذشته از واکنش دولت، علمای اعلام نجف و مراجع تقلید داخل ایران نیز نسبت به این بی‌‌حرمتی، واکنش شدید نشان دادند و خواستار حل مسئله و جبران این عمل شنیع شدند. به علاوه، دولت ایران با موافقت علما برای بررسی صحت‌وسقم این مطلب، نمایندگانی رسمی به ریاست غفارخان جلال‌‌السلطنه، وزیرمختار ایران در مصر، و حبیب‌‌الله خان هویدا، جنرال کنسول ایران در شام، به عربستان فرستاد.[10] اما آنچه مهم است، عملکرد دولت در سانسور خبر تخریب بقیع و هم‌زمانی آن با تاج‌‌گذاری رضاشاه است؛ چرا که بنا بود چهار روز پس از تخریب بقیع، یعنی در 4 اردیبهشت 1305، شاه تاج‌‌گذاری کند و رضاشاه برای آنکه بتواند به اهداف خود برسد و مزاحمی برای کار خود نداشته باشد به‌هیچ‌عنوان اجازه نداد موضوع تخریب، رسانه‌‌ای شود.

این سانسور به حدی است که پس از 35 روز تأخیر، از شهر نجف عراق، آیت‌‌الله سیدابوالحسن اصفهانی و آیت‌‌الله محمدحسین غروی نائینی تلگرافی به علمای ایران ازجمله امام‌جمعه خوئی و سیدمحمد بهبهانی ارسال کردند با این مضمون که چرا نشسته‌اید؟ بقیع تخریب شده است. متن تلگراف بدین شرح است: «قاضی وهابی به هدم قبه و ضرایح مقدسه ائمه حکم داده، 8 شوال مشغول تخریب، من‌‌بعد معلوم نیست چه شده، با حکومت مطلقه چنین زنادقه وحشی به حرمین، اگر از دولت علیه و حکومت اسلامیه علاج عاجل نشود، علی‌‌الاسلام اسلام».[11]
 
با آگاهی از این موضوع، روز پنجشنبه 5 خرداد 1305، برابر با 15 ذی‌‌القعده 1344ق، حاج امام‌جمعه خوئی مدیران جراید مرکز را به منزل خود دعوت کرد و متن تلگراف را که متضمن خبر فاجعه مدینه منوره است، برای آنان قرائت نمود و توجه عامه مسلمین را به اهمیت این قضیه و بروز احساسات اسلامی و تنفرات ملی از این پیشامد متذکر شد؛ همچنین اعلام نمود حضرات علمای اعلام دعوت شده‌‌اند دراین‌باره جلساتی تشکیل داده و مشغول اقداماتی گردیده‌‌اند.[12]

در تعقیب این موضوع، در روز چهارشنبه، 11 خرداد 1305، امام‌جمعه خوئی خطابه‌‌ای برای وجوه علما، پیش‌‌نمازها و جمعی از وجوه کسبه بازار و تجار و اصناف اجتماعی بیان می‌‌کند و می‌‌گوید: «درصورتی‌که حقیقت داشته باشد، امری است بزرگ که از واقعه‌‌‌‌ای که در سنه 61 هجری واقع شده الی زماننا هذا هیچ وقعه مثل این واقعه در اسلام واقع نگردیده است. این قضیه علاوه بر هتک شعائر اسلام، موجب انهدام اسلام و زوال اسلام خواهد بود».[13]
 
تلگراف‌‌هایی نیز از نجف و کاظمین مخابره شد که حاکی از تعطیلی درس و بحث و آمادگی جهت صیانت از شعائر مکرمه اسلام بوده است.[14]سرانجام حادثه بقیع، عربستان را رویاروی جهان اسلام قرار داد و با فشار جهانی، از ادامه کار منصرف شد.
 
نتیجه‌‌گیری

تخریب بقاع متبرکه به تاریخ 8 شوال 1344ق در سرزمین‌‌های تحت حاکمیت آل سعود با تکیه بر فتوای قاضی‌‌القضات وهابیون واکنش‌‌هایی را از سوی دولت و علمای ایران و نجف برانگیخت. این واکنش‌‌ها را به سه دسته می‌شود تقسیم کرد: الف) نخست واکنش علمای اعلام و مراجع عظام در حوزه‌‌های نجف اشرف و کاظمین است که با ارسال تلگراف به آیات عظام در ایران آنچه بر بقیع آمده است اطلاع می‌‌دهند؛ ب) فشار حداکثری امامان جمعه، وکلای مجلس، به‌ویژه آیت‌الله مدرس و بهبهانی باعث شد کمیسیونی نسبت به اتفاق تشکیل شود؛ ج) بیانیه دولت مستوفی‌‌الممالک نسبت به محکومیت هتک حرمت شعائر اسلام و اینکه حرمین شریفین به تمام عالم اسلام تعلق دارد.

این واکنش‌ها تخریب بقیع را به یک مسئله بین‌‌المللی تبدیل کرد. نکته دیگر این است که تأخیر در اعلان خبر تخریب و سانسور آن به دستور رضاشاه به خاطر هم‌زمانی آن با مراسم تاج‌‌گذاری نشان‌‌دهنده بی‌‌علاقگی او به اسلام، شعائر دینی و حرمت بقیع است.

پایان پیام/ت

*پی‌نوشت‌ها:
 
[1]. محمدسعید نجاتی و حیدرعلی جعفری، «مروری کوتاه بر دو تخریب بقاع بقیع»، فصلنامه میقات حج، ش 111، ص 195.
[2]. ایوب صبری پاشا، تاریخ وهابیان، تهران، طوفان، 1377، ص 332.
[3]. حسین مکی، تاریخ بیست‌ساله ایران: انقراض قاجاریه و تشکیل سلسله دیکتاتوری پهلوی، ج 3، تهران، نشر ناشر، 1362، ص 365.
[4]. سیدعلی قاضی عسکر، تخریب و بازسازی بقیع به روایت اسناد، تهران، مشعر، 1384، صص 50-51.
[5]. حسین مکی، مدرس قهرمان آزادی، ج 2، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1359، ص 682.
[6]. حسین مکی، تاریخ بیست ساله، همان، ص 367.
[7]. همان، ص 367.
[8]. اسناد روحانیت و مجلس، ج 4، به کوشش منصوره تدین‌‌پور، تهران، کتابخانه، موزه، و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، 1374، ص 105.
[9]. اسناد روابط ایران و عربستان سعودی 1304-1357 ه.ش، به کوشش علی محقق، تهران، وزارت امور خارجه، 1379، صص 67-68.
[10]. علی محقق، اسناد روابط ایران و عربستان، تهران، مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و انتشارات، 1379، ص 26.
[11]. حسین مکی، تاریخ بیست‌ساله، آغاز سلطنت دیکتاتوری پهلوی، ج 4، تهران، ناشر، 1361، ص 88.
[12]. اسناد روحانیت و مجلس، همان، ص 103.
[13]. حسین مکی، تاریخ بیست‌ساله، آغاز سلطنت دیکتاتوری پهلوی، ج 4، همان، ص 93.
[14]. عبدالعلی بافقی شهررضائی، مدرس مجاهدی شکست‌‌ناپذیر، تهران، نشر تفکر، گواه، 1370، ص 78.

 

منبع: فارس

کلیدواژه: قبرستان بقیع جهان اسلام پژوهشکده تاریخ معاصر تاریخ بیست ساله علمای اعلام تخریب بقیع مجلس شورای خبر تخریب حسین مکی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۲۹۱۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چگونگی نقش‌آفرینی دولت‌های مسلمان در برخورد با جنگ غزه در تاریخ ثبت خواهد شد

به گزارش گروه بین الملل ایسکانیوز، حسین امیرعبداللهیان روز شنبه در سخنرانی خود در پانزدهمین نشست سران اسلامی تحت عنوان ارتقای وحدت و همبستگی از طریق گفت‌وگو برای توسعه پایدار در بانجول پایتخت گامبیا، ضمن محکومیت شدید تداوم جنایات وحشیانه رژیم صهیونیستی علیه مردم مقاوم و مظلوم غزه، بر ضرورت تقویت اتحاد و همبستگی بیش از پیش کشورهای اسلامی برای توقف فوری نسل کشی، جنایات جنگی ترکیبی رژیم صهیونیستی و لزوم ارسال فوری، کافی و بدون مانع کمک‌های بشر دوستانه به سراسر غزه تأکید کرد.

بیشتر بخوانید:

وزیر امور خارجه ادامه داد: بی شک این دوره زمانی نیز با همه مصایب و سختی های آن بر ملت فلسطین خواهد گذشت اما چگونگی و کیفیت نقش آفرینی ما دولت‌های مسلمان در برخورد با این بحران در تاریخ ثبت و ضبط خواهد شد. بی تردید قطع روابط دیپلماتیک و اقتصادی و تحریم عملی تسلیحاتی و تجاری ابزار مهمی در توقف نسل کشی اسرائیل در غزه و جنایاتش در کرانه و قدس شریف است. از دولت ها و کشورهای مسلمان و آزادیخواهی که در این مسیر اقدام کردند، صمیمانه قدردانی می‌کنیم.

امیرعبداللهیان افزود: تحولات اخیر فلسطین و مقاومت غزه و کرانه بار دیگر ثابت کرد، از بین بردن مقاومت فلسطین و حماس، به عنوان یک حرکت آزادیبخش در مقابل اشغالگر، توهمی بیش نبود. چرا که رژیم اسرائیل یک دولت مشروع نیست، او فقط یک قدرت اشغالگر آپارتاید است و گذشت زمان نیز هرگز به قدرت اشغالگر مشروعیت نمی بخشد. تحقق صلح و امنیت پایدار و عادلانه در منطقه تنها از طریق پایان اشغال سرزمین‌ فلسطین، سوریه و لبنان، بازگشت آوارگان فلسطینی به سرزمین مادری خود و تضمین تحقق حق تعیین سرنوشت میسر است.

رئیس دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: کارزار جهانی حمایت از فلسطین و محکومیت جنایات ضد بشری رژیم صهیونیستی با گذشت ۷ ماه از آغاز جنگ همچنان با قدرت ادامه دارد و به دانشگاه‌های آمریکا، اروپا و سایر کشورهای جهان رسیده است. مدعیان دروغین آزادی بیان در غرب، این صدای اعتراضی وجدان‌های بیدار بشری را با سرکوب خشونت آمیز پاسخ می‌دهند و با دیگر رویکرد استانداردهای دوگانه خود را به نمایش می‌گذارند.

امیرعبداللهیان در ادامه خطاب به حاضران جلسه گفت: افکار عمومی جهان و به ویژه جهان اسلام قویاً از ما انتظار دارند تا در نتیجه این اجلاس سران، توصیه و اقدامات مهمی داشته باشیم شامل:

۱- تاکید بر برقراری آتش‌بس فوری، کامل، بی‌قید و شرط و دائم در تمام مناطق غزه از جمله در رفح و حتی کرانه باختری؛

۲- رفع کامل محاصره انسانی غزه؛

۳- تبادل اسرا؛

۴- موظف ساختن رژیم اسرائیل به خروج فوری، کامل و غیرمشروط تمامی نیروهای نظامی و تجهیزات آنها از غزه و تضمین بین المللی بازگشت امن مردم به مناطق و اماکن خود؛

۵- اعمال تحریم فوری تسلیحاتی و تجاری علیه رژیم اسرائیل؛

۶- حمایت از قرار موقت الزام آور دیوان بین الملل دادگستری و فراهم ساختن زمینه محاکمه و مجازات تمامی آمران، عاملان جنایات اسرائیل. برای تضمین صلح و امنیت در منطقه و جهان اسلام، باید رژیم سرکش و اشغالگر فلسطین را متوقف، محاکمه و مجازات کرد.

وزیر امور خارجه یادآور شد: جهان اسلام اکنون در وضعیت بسیار حساس و پیچیده ای قرار دارد به نحوی که کشورهای اسلامی در تلاش برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار با طیفی از چالش‌ها ازجمله بی‌ثباتی اقتصادی، ناآرامی‌های سیاسی، درگیری‌های منطقه‌ای، اشغال خارجی، حضور بیگانگان و مداخله قدرت‌های فرا منطقه‌ای مواجه هستند. این چالش‌ها تاکنون به تشدید فقر، تضعیف انسجام اجتماعی و اختلال در روند تلاش‌های توسعه‌ای منجر شده است. با این‌ وجود، این چالش‌ها می توانند موجد فرصت‌هایی قابل‌توجه برای پیشرفت و نوآوری در جهان اسلام و شکوفایی تمدن اسلامی باشند.

وی تاکید کرد: میراث فرهنگی غنی، منابع طبیعی متنوع و جمعیت جوان و مستعد کشورهای اسلامی، زمینه‌های مساعدی را برای پیشبرد طرح‌های توسعه پایدار بر اساس شاخص‌ها، معیارها ارزش های اسلامی فراهم ساخته است. در این راستا جهان شاهد است که مردان و زنان جوان با استعداد و تلاشگر ایران در مسیر توسعه علم و فناوری بومی شگفتی های بزرگی آفریده اند. این ظرفیت سرشار در میان همه جوانان کشورهای اسلامی موجود است.

امیرعبداللهیان اضافه کرد: ما بر این باوریم که در راستای تحقق شعار تقویت، اتحاد و همبستگی از طریق توسعه پایدار؛

اول- ملت‌های اسلامی با تمرکز و سرمایه‌گذاری در بخش نیروی انسانی، فناوری و زیرساخت‌ها می‌توانند ظرفیت بزرگ خود را در جهت نیل به اهداف توسعه پایدار ملل مسلمان بکار گیرند.

دوم- جهت تعمیق سطح همکاری‌ها و تسرّی توسعه پایدار و همه‌جانبه میبایست شبکه همکاری‌های اقتصادی، فنی، توسعه‌ای، تجاری و مالی- پولی میان کشورهای اسلامی در بستر توافقات و سازوکارهای هدفمند و مشترک، بیش‌ازپیش تقویت گردد.

سوم- ایجاد یک پلتفرم اختصاصی در چارچوب سازمان همکاری اسلامی جهت اشتراک‌گذاری دانش، تخصص و منابع مرتبط با توسعه پایدار لازمه تحقق طرح های توسعه ای ملل مسلمان است.

چهارم- ارتقای یکپارچگی اقتصادی و تجاری بین کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار، بر مبنای ارزش ها یک ضرورت است.

پنجم- به‌کارگیری ابتکارات و نوآوری‌های فن آورانه و گسترش تحقیقات علمی به منظور پیشبرد دستور کار تحقق اهداف توسعه پایدار در چارچوب سازمان همکاری اسلامی نیازمند طراحی سازوکاری مناسب است.

وزیر امور خارجه ادامه داد: بی تردید اهداف مهم توسعه پایدار در هر نقطه از جهان بدون تضمین صلح و امنیت پایدار محقق نخواهد شد. همیاری و همکاری کشورها با شعار «امنیت و توسعه پایدار برای همه» ضرورت و فوریت می‌یابد.

امیرعبداللهیان در پایان تاکید کرد: حمله تروریستی رژیم صهیونیستی به سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق، بار دیگر چهره واقعی رژیم تروریست اسرائیل را آشکار ساخت. جمهوری اسلامی ایران با توسل به قاعده حقوقی دفاع مشروع، و پس از نامید شدن از نقش بازدارنده شورای امنیت سازمان ملل- روز شنبه ۱۳ آوریل، پاسخ نظامی حداقلی و محدودی به اسرائیل داد. البته ما با صدای بلند هشدار دادیم در صورت هر گونه ماجراجویی جدید رژیم اسرائیل علیه منافع ایران در داخل و یا خارج، واکنش بعدی ما علیه اسرائیل حداکثری، فوری و کاملا پشیمان کننده خواهد بود. این تصمیمی تغییرناپذیر است.

وزیر امور خارجه تصریح کرد: توسل ایران در اعمال حق دفاع مشروع نشان دهنده رویکرد مسئولانه ما نسبت به صلح و امنیت منطقه و جهان است. ما امنیت جهان اسلام و امنیت منطقه را امنیت ایران می‌دانیم و دست دوستی خود را با دولت‌های منطقه و جهان اسلام به گرمی می‌فشریم. رژیم اشغالگر اسرائیل ریشه ناامنی و دشمن مشترک ماست. بار دیگر، آمادگی کامل جمهوری اسلامی ایران را برای همکاری با دولت گامبیا و کلیه دولت‌های عضو سازمان همکاری اسلامی جهت ارتقای کارآیی این سازمان در جهان در حال گذار کنونی با هدف تقویت و تضمین منافع مشترک و صیانت از کیان و استقلال سیاسی و اقتصادی کشورهای اسلامی اعلام می‌کنم.

انتهای پیام/

کد خبر: 1229440 برچسب‌ها غزه